5.FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLERİ
5.1Farmakodinamik özellikleri Farmakoterapötik grup: Ester yapılı lokal anestezikler
ATC Kodu: N01BA02
Etki mekanizması: prokain nöronal membrana sodyum iyonlarının permeabilitesini geri dönüşümlü azaltarak sinir impulslarının başlangıcını ve iletilmesini bloke eder. Nöronal membranın depolarizasyon fazını inhibe eden bu etki, aksiyon potansiyelinin yetersiz derecede yayılmasını ve sonra gelen iletim bloğunu doğurur.
Prokain hidroklorür, ester yapılı lokal anesteziktir. Mukoz membran ile temasında zayıf penetrasyonuna (güçlükle yayılır) bağlı olarak haricen uygulanabilir değildir.
Bu nedenle uygulama intramüsküler yolla yapılır. Etkisi hızlı ve kısa sürelidir. Bu etkinin terapötik olarak önemi, diğer lokal anesteziklerle karşılaştırıldığında daha düşük toksisiteye sahip olması sayesindedir.
Eş zamanlı olarak vazokonstrüktör madde uygulanması prokain hidroklorürün anestezik etki süresini arttırır. Vazokonstrüktör çift etki sağlar: absorbsiyon hızını azaltarak hem anestezik maddenin istenen bölgede lokalize olmasını sağlar, hem de vücutta yıkıma uğrama hızının, dolaşıma katılma hızı ile uyumlu olmasına olanak sağlar. Bu durum hem sistemik toksisiteyi azaltır hem de ilacın anestezik etki süresini arttırır.
5.2Farmakokinetik özellikler Genel özellikler
Uygulama yolu: İntramüsküler yolla uygulanır.
Sistemik olarak tamamen absorbe edilir.
Etkilerin ortaya çıkma zamanı ve süresi doza, uygulama yoluna, vazokonstrüktörler ile birlikte ya da ayrı kullanımına, ilacın intrinsik özelliklerine (güç, pKa ve lipid çözünürlüğü) bağlıdır.
Emilim:
Prokain, düşük etkili bir anesteziktir, etkinin başlangıç zamanı 10 dakikadır ve süresi 42 – 60 dakika arasındadır.
Dağılım:
Prokainin yaklaşık %6'sı plazma proteinlerine bağlanır.
Biyotransformasyon:
Prokain absorbsiyonundan sonra plazma kolinesteraz ile hızla p-aminobenzoik asit ve dietilaminometanole hidrolize olur.
Eliminasyon:
Eliminasyon yarılanma ömrü 6 dakikadır. P-aminobenzoik asidin %80'i serbest ya da konjuge şekilde idrar ile atılır. Bunun yanında, dietilaminometanolün %30'u idrarla atılırken kalan kısmı karaciğer ile metabolize edilir.
5.3Klinik öncesi güvenlilik verileri
Farelerde akut toksisite çalışmalarında letal doz 50, subkutan olarak 300 mg/kg, intravenöz olarak 45 mg/kg'dır. Sıçanlarda letal doz 50, subkutan olarak 600 mg/kg'dır. Hızlı intravenöz uygulama ya da doz aşımı; konvülsiyonlara, hipotansiyona, solunum depresyonuna ve ölüme yol açabilir. Hipersensivite reaksiyonları olasılığı vardır. Parenteral uygulamanın absorpsiyonundan sonra prokain, santral sinir sistemini uyararak, klonik konvülsiyonlar sebebiyle ajitasyon ve tremora neden olabilir. Stimülasyon fazını, solunum durmasıyla ölüme neden olabilen santral sinir sistemi depresyonu fazı takip edebilir. Prokainin düşük dozları nadir durumlarda kardiyovasküler yetmezliğe neden olmuştur.
İn-vitro çalışmalarda prokainin genotoksik ya da mutajenik olmadığı gösterilmiştir.